معرفی کتاب چهار میثاق

کتاب چهار میثاق اثری برجسته و ماندگار از دون میگوئل روئیز از نوادگان تولتِک‌هاست. او در این کتاب سعى داشته تا والاترین مفاهیم و مصادیق انسانى را از نسل‌هاى گذشته به نسل حال و آینده منتقل کند و جهانی بی‌آلایش و روشن‌تری را با ودیعه گذاشتنِ باورهاى بنیادین ایجاد کند و رویای مشترک دنیا و انسان‌ها را تغییر دهد.

این کتاب با عنوان فرعی خرد سرخپوستان تولتِک، خرد‌نامه‌ی سرخ پوستان است؛ کتاب چهار میثاق تا سال‌ها پس از انتشارش همچنان در لیست پر‌فروش‌ترین کتاب‌های نیویورک تایمز قرار داشت.

سرخپوستان تولتِک مردمانى بودند آگاه به فطرت و ادراک انسان. آن‌ها جسم و روان انسان را از هم جدا نمى‌دانستند و باور داشتند هرچه هست در پیوند با مام طبیعت تجلى مى‌یابد. چهار میثاق آموزه‌های سرخپوستان تولتِک را به زبانی ساده و بیانی امروزی مطرح کرده است.

دستیابی به شناختی کامل از خود یا به عبارتی خودشناسی، در جستجوی خوشبختی و بهتر زیستن و در نهایت رسیدن به کمال انسانی، از گذشته‌های دور تاکنون دغدغه‌ی مشترک میلیون‌ها انسان در جهان است. دستاورد این دغدغه‌ها نگارش و تالیف هزاران مقاله و کتاب در این زمینه بوده است.

کتاب چهار میثاق (The four agreements) چهار اصل اساسی را برای رهایی انسان از این دغدغه‌ها پیشنهاد کرده است. هنگامی که این اصول را فرا بگیرید و آن‌ها را در زندگی به کار گیرید، قدم به قدم به سوی آزادی، شادی حقیقی، عشق و در نهایت آرامش درونی نزدیک خواهید شد.

در فصل اول، دون میگوئل روئیز (Don Miguel Ruiz) از رویای مشترکى سخن به میان آورده است که از طریق نسل‌های گذشته به ما منتقل شده است، انسان‌هایى که در دوره‌های تاریخی پیش از ما زیسته‌اند به ما مى‌آموزند که چگونه به شیوه‌ى جامعه رویا ببینیم. اما این رویا مطلوب و خواستنی نیست؛ در این رویا، رنج بشر، ترس و مشکلات روحی و عاطفى، همه مسئله‌ای عادى به شمار مى‌آیند.

چهار فصل بعدی به معرفی چهار میثاق به شما می‌پردازد، ممکن است با دیدن عناوین تصور کنید موضوعاتی تکراری هستند که بارها و بارها در مورد آن‌ها صحبت شده است، اما چیزی که این کتاب را به اثری متفاوت تبدیل می‌کند، نحوه‌ی نگاه و نگرشِ متفاوت و تحسین‌برانگیز تولتِک‌ها به این موضوعات است.

میثاق اول از چهار میثاق: کلام خود را به گناه آلوده نکنید. این میثاق به شما مى‌آموزد که آزار و رنج کلام تلخ و گزنده می‌تواند تا آخر عمر به خاطر شنونده بماند و آسیب‌دیدگی روحی آن هرگز از بین نرود و کل زندگی او را تحت‌تاثیر قرار دهد.

میثاق‌هاى بعدى هم نشات گرفته از همین میثاق اول هستند و اگر درک درست و کاملی از میثاق اول به دست آورید و آن را در زندگی پیاده‌سازی کنید، شاهد تغییرات شگرف و بزرگی در زندگی خواهید بود.

میثاق دوم از چهار میثاق: هیچ چیز را به خود نگیرید! این میثاق شما را از گزند کلام‌های آلوده به گناه و تلخ حفظ خواهد کرد.

میثاق سوم از چهار میثاق: تصورات باطل را کنار بگذارید؛ این میثاق در ارتباط با باورهایی که در ذهن خود پرورش می‌دهید و زندگی را بر اساس این باورها پیش می‌برید، است.

میثاق چهارم از چهار میثاق: این است که همیشه نهایت تلاشتان را به کار گیرید.

درباره‌ی تولتِک‌ها:

دون میگوئل روئیز، نویسنده‌ کتاب در مقدمه‌ی‌ کتاب شرح می‌دهد که زنان و مردانی خردمند هزاران سال پیش در مکزیک جنوبی می‌زیسته‌اند که به تولتِک‌ها معروف بودند. متخصصان انسان‌شناسی، تولتِک‌ها را به عنوان یک ملت یا نژاد وصف می‌کردند، اما در حقیقت تولتِک‌ها، هنرمندان و دانشمندانی بودند که با تشکیل جامعه‌ای خواستار کشف و حفظ خرد معنوی و سنت‌های کهن بودند. این دسته از افراد در تئوتیهواکان شهر باستانیِ اهرام در خارج از مکزیکوسیتی دور هم جمع شدند و به عنوان استاد (ناوال‌ها) و شاگرد فعالیت می‌کردند. شاید برایتان جالب باشد که تئوتیهواکان، به مکانی که «انسان در آن خدا می‌شود» معروف است!

با گذشت سال‌های طولانی، ناوال‌ها به ناچار مجبور شدند که خرد نیاکان آبا و اجدادی‌شان را پنهان کرده و در خفا از آن نگهداری کنند. فتح قاره‌ی اروپا توسط اروپاییان به همراه سوء استفاده‌ی بی‌حد و حصر تعدادی از کارآموزان از قدرت شخصی‌شان، باعث شد که ناوال‌ها این خرد و دانش را از دسترس کسانی که شایستگی استفاده از آن را نداشتند یا ممکن بود قصد سوء استفاده از این خرد و دانش را در جهت رسیدن به منافع شخصی‌شان داشته باشند، دور نگه دارند.

خوشبختانه دانش محرمانه‌ی تولتک‌ها توسط تبار‌های مختلف ناوال‌ها جمع‌آوری شد و نسل به نسل و سینه به سینه انتقال یافت. با اینکه این خرد و دانش صد‌ها سال در پرده‌ی اسرار پنهان باقی ماند، اما جالب است بدانید که غیب‌گویان دوران باستان این‌طور پیشگویی کرده بودند: «زمانی فرا خواهد رسید و ضرورت بازگرداندن این خرد و دانش به مردم احساس خواهد شد.»

خرد و دانش تولتِک‌ها، همانند همه‌ی آیین‌ها و آموزه‌های آبا و اجدادیِ سراسر جهان، از یکپارچگی حقیقی خاصی برخوردار است. با اینکه دانش تولتِک‌ها یک دین یا مذهب نیست، اما به همه‌ی استادان معنوی و مذهبی که تعالیم و آموزه‌های دینی را آموزش می‌دهند، احترام می‌گذارد و برای تک‌تکشان ارزش قائل می‌شود. خرد تولتک از معنویت دور نیست و به این اصل هم می‌پردازد، اما در معنای دقیق‌تر به عنوان راهی برای درست زندگی کردن تعریف شده است و دسترسی به عشق و شادی حقیقی را ممکن می‌سازد.

جملات برگزیده کتاب چهار میثاق:

- سیستم اعتقادی ما همانند یک کتاب قانون است که ذهنمان را کنترل می‌کند. بدون هیچ سؤال و چون و چرایی، هر چیز که در این کتاب وجود دارد، حقیقت زندگی ماست.

- ما انسان‌ها برای یک گناه چند بار مجازات می‌شویم و تاوان می‌دهیم؟ «هزاران بار!» انسان تنها موجود زنده‌ای است که بابت یک اشتباه، هزاران بار مجازات می‌شود، حال آنکه موجودات دیگر برای هر اشتباهشان، فقط یک‌بار مجازات می‌شوند.

- سیستم اعتقادی ما هم کتاب قانونی ست که بر رؤیا‌هایمان فرمانروایی می‌کند. همه‌ی این قوانینِ کتاب قانون در ذهن ما حک شده‌اند، ما باورشان داریم و قاضی درونمان همه‌چیز را بر اساس این قوانین قضاوت می‌کند.

- همه‌ی ما از ابتدای زندگی‌مان در جستجوی حقیقت هستیم، چون فقط دروغ‌هایی را باور داریم که ذهنمان را پر کرده‌اند. در جستجوی عدالت هستیم، چون در سیستم اعتقادی‌مان عدالتی وجود ندارد.

- ما هیچ‌کس به اندازه‌ی خودمان ما را اذیت نمی‌کند و آزار نمی‌دهد و مسبب همه‌ی این‌ها هم سیستم اعتقادیِ ما و بخش قضاوتگر و قربانیِ وجودمان است

- ما نیاز داریم که دیگران ما را بپذیرند و دوستمان داشته باشند، اما خودمان نمی‌توانیم خود را بپذیریم و دوست داشته باشیم.

در بخشی از کتاب چهار میثاق می‌خوانیم:

هرچه را دیگران انجام می‌دهند، احساس می‌کنند، می‌اندیشند و می‌گویند را به خودتان نگیرید! اگر آن‌ها به شما می‌گویند چقدر فوق‌العاده هستید، به خاطر خودتان نیست. شما می‌دانید که فوق‌العاده و عالی هستید، لازم نیست حرف دیگران را باور کنید تا به شما بگویند فوق‌العاده هستید یا فوق‌العاده نیستید. هیچ‌چیزی را به خودتان نگیرید. حتی اگر کسی اسلحه‌ای برداشت و روی شقیقه‌تان گذاشت تا شلیک کند، هیچ موضوع شخصی‌ای در کار نیست. تا این حد (چنین موقعیت حادی) مسائل را به خودتان ربط ندهید.

دائماً خودتان را به خاطر رفتار بقیه مقصر ندانید و سرزنش نکنید. علاوه بر این، نظراتی که درباره‌ی خودتان دارید، همگی‌شان لزوماً درست نیستند؛ لذا هر چیزی که در ذهنتان می‌شنوید یا درباره‌ی خودتان می‌گویید، جدی نگیرید. ذهن این قدرت را دارد که با خودش حرف بزند، اما علاوه بر آن، این قابلیت و توانایی را دارد که اطلاعات قابل دسترسی از منابع دیگر را هم بشنود و دریافت کند. گاهی اوقات صدا‌هایی در ذهنتان می‌شنوید و از خودتان می‌پرسید که این صدا‌ها از کجا آمده است. ممکن است منشأ این صدا‌ها واقعیت دیگری باشد که در آن جا موجودات زنده‌ای با ذهنی مشابه با ذهن انسان زندگی می‌کنند. سرخ‌پوستان تولتک این موجودات را «هم‌پیمان» می‌نامند؛ اما در اروپا، آفریقا و هندوستان به آن‌ها «خدایان» می‌گویند.